Ameleden İşçiye / Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları

Erken Cumhuriyet döneminin emek tarihine iliskin gelismelerini çesitli yanlariyla ele alan bu kitap, genel olarak sözkonusu dönemin politik ve sosyal tahliline dönük çalismalara katkida bulundugu gibi, Türkiye'de isçilesme süreçlerinin tarihindeki bir merhaleyi de aydinlatiyor. Erken Cumhuriyet dönemi emek tarihçiligi üzerine çalisma ve tartismalarin yöntemsel bir elestirisini yapan Ahmet Makal, bir baska ‘genel' baslik olarak, Tek Parti döneminin korporatist veçhesini tartisiyor. 1930'lar Türkiyesi'nde korporatizmin sistemsel bir bütünlükle uygulanmadigini, devletle kimi toplum kesimleri arasinda ‘araci kurum' islevi görmek üzere özgül bir geçerlilik tasidigini ileri sürüyor. Nitekim, 1930'lu ve 40'li yillardaki isgücü politikalarina ve sosyal politikalarina bakildiginda, sanayilesme sürecinin Avrupa'daki baslangiçlari ile "farkliliklar yaninda" benzer yanlarin görülecegine dikkat çekiyor. Makal'in çalismasinda, emek tarihinin ve ‘amelelerin isçilesmesi' sürecinin tahlilini zenginlestiren özgül basliklar sunlar:
1930 ve 1940'li yillarda iktisadi devlet tesekkülleri baglaminda sanayilesme ve isgücü sorunu;
Milli Korunma Kanunu (1940) ve "is mükellefiyeti" uygulamasi;
Çok partili demokrasiye geçilen 1946-50 döneminde CHP ve sendikalar;
Ayni dönemde grevler ve grev "meselesi" üzerine tartismalar.
Kitabin çok önemli bir özgün katkisi, Türkiye'de çocuk isçiligin tarihi üzerine kapsamli bir degerlendirme sunmasi. Makal, 1920-1960 döneminde çocuk isçiliginin hukuksal ve nicel boyutlarinin net bir resmini çiziyor. "Top oynayip acikamayan çocuklara" ayrilan bu bölüm, emekçilerin köle-amele-isçi ‘statüleri' arasinda sikismasinin en çarpici cephesine isik tutuyor.