Aşk Cumhuriyeti Türk Popüler Müziğinde Kültürel Mahrem

Balkanlar, Ortadogu ve özellikle Türkiye'deki popüler müzik ve kültür üzerine çalismalariyla taninan Martin Stokes, son kitabi Ask Cumhuriyeti'nde Zeki Müren, Orhan Gencebay, Sezen Aksu ve popüler müzik üzerinden Türkiye'nin 1950'lerden itibaren geçirdigi dönüsümü mercek altina aliyor. Bunu yaparken de kültür bilimlerinde görece yeni bir bakis açisini yansitan, duygusallik ve kisiselligin nasil toplumsallastirildigina, iktidar iliskileri agina nasil sokulduguna odaklanan "kültürel mahrem" perspektifini temel aliyor. Türkiye'nin yakin tarihinde artik birer ikona dönüsmüs bu üç sanatçinin müziklerinin Türkiye'de "ask" kavraminin gelisimine katkilarini inceliyor.Müren, Gencebay ve Aksu Türkiye'de müzik dünyasinda da gündelik yasamda da derin, çogalan bir etki yaratmalarina ragmen ne akademik ne entelektüel ortamin ilgisine mazhar olmus üç önemli isim. Stokes kitabinda, bir yandan bu üç ikonun müziklerini özellikle tasidiklari duygusal boyut üzerinden anlamlandirmaya ve kamusal kisiliklerini çözümlemeye girisiyor, bir yandan da popüler kültürde yarattiklari derin etkiyi tarihsel, toplumsal bir çerçeveye oturtup Türkiye'de yasanan liberallesme, küresellesme süreçlerini, iktidarin isleme biçimlerinde yasanan dönüsümleri kurcaliyor. Yazar, bu üç ulusal ikonun resmi Türk kimliginden daha samimi ve degisken bir Türklük kavrami çagristirdigini öne sürüyor. Anlatisini resmi kültür, kamusal kimlik, yurttaslik bilinci, kozmopolitlesme, küresellesme, köyden kente göç, Islami hareket, toplumsal cinsiyet, ask, duygunun siyaseti gibi temalar üzerinden dokuyan Stokes, kuru bir akademik çalismanin çok ötesine geçerek meselesinin izini sokaklarda, gazinolarda, odalara asilan posterlerde, belediye bültenlerinde, parklarda, bahçelerde, kaset kapaklarinda, radyo programlarinda sürüyor.