Aydınlanma Üzerine Bir Derkenar

Bir piyes yazari oturup bir komedi yazsa; piyesin kahramani da Molierevari bir tip olsa... Piyesin adi, piyesin kahramanina izafeten, "Aydinlanmis Aydin" olsa. Bu tip hem rasyonalizmi hem de ayni anda emprisizmi savunsa; hem Hiristiyan oldugunu söylese hem de dönüp ateist olsa, ayni zamanda da deist oldugunu söylese, hem materyalizmi savunsa hem de monadlarin mevcudiyetine inansa, v.ilah... Böyle kaçik bir tipe gülerdiniz degil mi? Iste gerçek bir "Aydinlanmaci" tam budur. Ne "aydinlanma" diye bir sey oldu, ne de "aydinlanmaci" olabilir. "Aydinlanma" entelektüellerin bir hurafesidir.