Ceza

Ceza, insanoglunun çevreyle iliskilerinin düzenlenmesi gibi fevkalade mühim ehemmiyet tasiyan ekoloji meselelerini ele almaktadir. “Eko” Yunancada “ev, mesken” anlamina gelir. “Ekoloji” ise çevre, toprak, doga, su, hava, flora ve fauna ile insan toplumu arasindaki iliskilerin düzenlenmesini konu edinen bilim dalinin adidir. Bilim adamlari, eski ve orta çagda doga-insan iliskilerinde küçük çapli bazi tashihlerin yapilmis oldugu bir tarafa, ekolojinin küresel ölçekli bir problem niteligi kazanmadigini vurgularlar. 19. yüzyilin ortalarinda Alman bilim adami Ernst Haeckel'in insanlarin dikkatini küresel ölçekli çevre sorunlarina ilk kez çekerek “ekoloji” terimini gündeme getirdigi dönemde çevre, simdikine oranla belki bin kat daha temizdi. Fakat zaman içinde dünya nüfusunun hizla artmasi, ormanlarin görülmedik bir süratle tüketilmesi, okyanuslardan ve açik denizlerden hidrokarbon çikarilmasinin genis yayginlik kazanmasi sayesinde sularin büyük ölçüde kirlenmesi, dev megapollerin ortaya çikmasi, sanayi atiklarinin gerektigi gibi temizlenmemesi, havanin asiri zehirlenmesi gibi faktörler, yeryüzünde ekolojik dengenin bozulmasiyla neticelenmis ve bu durum, genis çapli felaketlerin nedeni olmustur. Dolayisiyla, çevre sorunlari günümüzde her zamankinden daha aktüel hâle gelmistir. Bilimler Akademisi azasi Nizami Caferov'un, Ceza eserini böyle bir dönemde yazmakla Mirelemov'un “yalniz bir yazar olarak degil, hem de bir toplumbilimci ve bir düsünce adami olarak öne çiktigini” belirtirken bütünüyle hakli oldugunun altini çizelim.