Erkek Akıl Batı Felsefesinde “Erkek“ ve “Kadın“

"Akilcilik hayaleti"nin izini sürmeye devam ediyoruz. Daha önce Akla Veda, Zen ve Motosiklet Bakim Sanati, Iktisadi Aklin Elestirisi, Tarih ve Tin gibi kitaplari yayimlayarak baslattigimiz hakim Akil paradigmasinin elestirilerek dönüstürülmesi ugrasina canalici önemde katkida bulunan bir kitap Erkek Akil. Yayimlanmasindan kisa bir süre sonra feminist düsüncenin klasiklerinden biri konumuna yerlesmis, hacmiyle kiyaslanamayacak ölçüde önemli bir çalisma... Bu kez odak, verili Akil özlemi, Bati'nin felsefi mirasinin, ahlâki ve siyasi ideallerinin temellerinde yatar. Iste Lloyd, Platon'dan Descartes'a; Kant ve Hegel'den Sartre'a kadar bir dizi düsünürü ele alarak bu Akil ideallerinin tarihsel olarak kadinligi disladigi ve kadinligin kendisinin de böylesi bir dislama süreci yoluyla olusturuldugunu belirtiyor. Ona göre, rasyonel bilgi her zaman kadinla eslestirilen doga güçlerinin bir tür asilmasi, dönüstürülmesi veya kontrol altina alinmasi olarak; kadinlik da onun astigi, tahakküm altina aldigi sey olarak anlasilmistir. Kadin-erkek ayrimi felsefe geleneginde bir deger ölçütü olarak is görmüstür. Bu gelenekte erkeklik, düsüncenin açik ve kesin, kadinlik ise muglak ve belirsiz biçimleriyle iliskilendirilmis; etkin, belirlenmis ve düzenli "form"u temsil eden erkege karsi, kadin edilgen, belirlenmemis ve düzensiz "madde"yi temsil etmistir. Bu gelenegin akil kavrayislarinin erkeksiligi, bütün bunlari talihsiz metaforlar olarak görüp bir kenara atarak giderilemez. Bu metaforlar akil yürütme biçimlerini olusturucu niteliktedir. Lloyd buna karsi çözümün akla kadinsi bir alternatiif gelistirmek ya da aklin kadinsilastirmasi olmadigini vurgular. Aklin soguk ve soyut karakterine karsi duygularin sicakliginin, evrensellik iddialarina karsi kadinlarin kisisel ve tikel olana gösterdikleri özenin çikarilmasinin bir ise yaramak söyle dursun, bizatihi bu baskici gelenegin önemli bir bilesenini pekistirecegini ileri sürer. Ona göre Akla yöneltilen bu elestiriler Bati felsefe gelenegindeki çok eski bir damarla süreklilik içindedir ve bu damarin temel kaygisi da miras alinmis Akil ideallerinin derin yapilarini düsünümsel bilinç düzeyine çikarmaktir. Felsefeyi, felsefenin içinde kalarak elestirmenin nasil mümkün oldugunu merak eden ve düsünme biçimlerine nüfuz etmis cinsiyetçilikle kolaya kaçmadan mücadele etmek isteyenlere...