İlkel Köleci Feodal Toplum

Üretim iliskilerinin niteligi, toplumun ekonomik düzenini belirler. Bu düzen esastir, üzerinde çesitli toplumsal iliskilerin, fikirlerin, kuramlarin belirip yükseldigi temeldir, çünkü üretim tarzi, sonunda toplum yasaminin bütün yönlerini belirler. Temel, ilkönce toplumun sinif bilesimine bagli olan hukuksal ve siyasal kurumlan, yani devlet örgütlenmesini, dinsel örgütlenmeleri, siyasal gruplasmalari vb., kisaca, toplumun siyasal üstyapisini belirler. Sonra, dolayli olarak, o belrili topluma özgü olan, toplumun ideolojik üst yapisini olusturan her seyi, siysal, felsefi, dinsel, yazinsal vb. çesitli fikirleri belirler. Temelin yerini baska bir temelin almasi temeldeki degisiklikler, kendilerine uygun olan üst yapida, siyasal kuramlarda ve ideolojide kendilerini gösterirler. Ama her ne kadar temele bagli ise de, üstyapinin kendisi de, üretici güçler üzerinde bir etki olusturur, onlarin yerini baska üretici güçlerin almasini hizlandirabilir ya da yavaslatabilir. Demek ki, toplumun tümü, belirli bir birlik, bir üretim tarzi ve buna özgü bir üstyapi ile tarihsel bir kurulustur, ekonomik ve toplumsal bir biçimlenmedir.Köleci toplumun temeli, feodal ya da kapitalist toplumda oldugu gibi uzlasmaz karsittir; üretim araçlarininin özel mülkiyet üzerine ve egemen sinifin, maddi degerleri üretenleri dogrudan dogruya sömürmesi temeli üzerine kurulmustur. Böylece kölelik, ekonomik ve toplumsal biçimlenme bütünü içinde, sömürüye dayanan uzlasmaz karsit bir biçimlenmedir.