Levant Kumpanyası Tarihi

Ticari bir örgütlenmenin dünyayi dönüstürücü etkisi belki daha önce hiç bu kadar sade, basit ve keskin bir üslupla anlatilmamisti. Birçogu soylu olan, cesur, kararli bir grup Ingiliz tüccarin Levant'ta, yani Yakindogu'da Osmanli cografyasiyla baslattiklari ticari iliskilerin, Levant Kumpanyasi çatisi altinda sürdürülen faaliyetlerin, nesilden nesile aktarilan bilgi, birikim ve tecrübelerin tarihidir bu kitabin konusu. Levant Kumpanyasi, Ingiliz kraliyet hükümeti için belki Dogu Hint Kumpanyasi kadar öncelikli ve önemli degildi; ama özellikle son yüzyildaki gelismelere bakildiginda bu kumpanyanin varligi ve etrafinda gelisen organizasyonlar son derece stratejik ve hayatî oldu. Kumpanyanin baskani çogu kez büyükelçilik görevini de yürüttü, dolayisiyla Kumpanya ticari basarilarini pekistirmek için siyaseti ve diplomasiyi hiçbir zaman ihmal etmedi. Her zaman padisaha ve pasalara yakin olmaya çalistilar. Istanbul disinda, Izmir, Iskenderun, Halep, Sam, Kahire ve diger yerlerde temsilcilikler açtilar. Bölgeyi, insanlari, halklari ve yönetimleri yakindan tanidilar; dillerini, dinlerini, kültürlerini ve degerlerini titizlikle incelediler; bagliliklarini ve ayrildiklari noktalari not ettiler; bölgenin ayrintili haritalarini çikardilar. Baslarda ugranilan basarisizliklarin nedenlerini bulmak ve onlari telafi etmek için, ve karsilasilan her bir zorluga karsi üretilen bu pratik uygulamalar bir süre sonra devasa bir entelektüel birikime ve hafizaya dönüstü. Bu hafiza bu cografyada yeni bilgi ve tecrübelerle etkinligini ve gücünü korumaya devam ediyor. Iste bu kitapla Alfred Wood, baslarda önemsenmeyen, biraz da küçük görülen bu tüccarlarin, önce Ingilizlerin sonra da Amerikalilarin dünya hakimiyetine giden yoldaki katkilarini, ama ondan önce onlarin ve temas halinde olduklari insanlarin hallerini ve yasadiklarini, özellikle Ingiliz Kraliyet arsivlerine dayanarak son derece akici bir dille gözler önüne seriyor.