Moğolların Anadolu Politikası

Tarihin belki de en acımasız ve en başarılı imparatorlarının başında muhakkak ki Moğollar ve onların şube uzantıları gelmekte idi. Öyle ki Güneydoğu Asya'dan, Orta Avrupa'ya kadar uzanan odukça geniş bir coğrafi alana yayılmışlardı. Moğol İmparatorluğu (1206-1264), dünyada kurulmuş olan ve toprak bakımından en büyük sınırlara ulaşan imparatorluğudur. İmparatorluk, en büyük sınırına ulaştığında 34 milyon km2 bir alana yayılmıştı. Bu alan dünyanın karalarla kaplı alanın 1/5'inden daha fazla bir alan demekti. Yeni dünya karalarının %22'lik kısmı,bir zamanlar Moğol İmparatorluğu'nun eline geçmişti. İlhanlılar, işte bu uzantıların sadece Anadolu şube kolunu teşkil etmekle, imparatorluğun Hülagu (1256-1265) ile başlayan bu ilerlemesi 1335'te son kağan Ebu Sa'id Bahar Han (1316-1335)'a dek sürmüştür. Şüphesiz ki bu devletten en fazla, İlhanlılar'ın Anadolu'yu, Kösedağ ile ele geçirmesiyle Selçuklular etkilenmişti. Hülagu'nün 350.000 gibi bir müslüman nüfusunu katletmesi ve ardından da Abbasiler (750-1258)'e son vermesi İslamiyet'e de büyük zararlar vermiş oluyordu. Ayrıca Batıniler'i 1256'da büyük bir hezimete uğratıp Alamut Kalesi'ni ele geçirerek hiçbir Selçuklu sultanının kati olarak son veremediği Haşhaşiler'e son verip belki de tüm dünya için bir sorun teşkil edebilecek olan bu oluşumu, İlhanlılar kökünden halletmişlerdi. Bu büyük devletin son hanı Ebu Sa'id'in varis bırakmadan ölmesi ise devlet içinde taht kavgalarına yol açtı. Cilayirli ve Çupani emirler tarafından tahta çıkarılan kısa ömürlü hanların idaresi altında devlet hızla çökmeye başladı. Bu durum, İlhanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasına ve yerini mahalli hanedanların yer almasına yol açtı. Nihayet farklı hanedan adlarıyla kurulan yeni devletler de 1353 senesinde yıkılarak İlhanlılır soyu, artık tamamen son bulmuş oluyordu.