Sünniliğin İzinde Caferi Fıkıh Usulünde Akıl

Caferîlik mezhebinin dördüncü delili aklı ve onun getirdiği açılım-lara odaklanarak bir araştırma yapmak ve bunu Sünnî mezheplerin dörtlü delil sistemindeki dördüncü delilleri ile mukayeseli olarak ele almak hayli çaba gerektiriyor. Sefa Atik, Sünnîliğin İzinde adını ta-şıyan elinizdeki kitapta, bu amaçtan hareketle usul-fürû denklemini kurarak aklın nereye tekabül ettiğini belirlemeye çalışıyor. Dahası bu tekabülün Sünnî fıkıh mezheplerindeki yerini de işaret ediyor.
Kitapta, önce Caferî fıkıh usulünün teşekkül öncesinde akıl delili, sonra usulün teşekkülü döneminde akıl delili ve akıl deliline verilen re-aksiyon bağlamında usulî-ahbarî ilişkisi ve sebepleri ele alınıyor. Daha sonra, usulün tekâmül döneminde akıl delili, ardından da akıl delili bağlamında Caferî-Sünnî usulünün mukayesesi ile birlikte nihayetinde akıl delilinin fürû fıkıhtaki yeri tespit ediliyor. Sünnîliğin İzinde, akıl deliline ilişkin kapsamın sadece Sünnî geleneğe mahsus olmayıp Ca-ferîlîk'te de izinin sürülebileceğine dikkat çekiyor. Usulünün oluşması geç döneme tekabül eden Caferî fıkhı ele aldığı aklî konular bağlamın-da orijinallikten uzaktır. Bu anlamda yer yer kronolojik olarak kendi-lerinden önceki fıkıh usulü eserlerinden uyarlama yapıldığı göze çarp-maktadır. Bu titiz çalışma, Caferîliğin usul ve fürûunun teşekkülünde aklın rolünü ele almayı denemesiyle önemli.
Hâsılı usul meseleleri arasında gezinen Sünnîliğin İzinde, Caferî kaynaklarda ortaya konan akıl delilinin kapsamlı bir tahlilini yapıyor. Caferî fıkıh usulünün doğuşunu ve gelişimini oldukça çarpıcı bir ana-lize tabi tutan bu araştırma, bu mezhebin akılla ilişkisini anlamak için önemli bir başvuru kaynağı.