Türkiye’de Anayasal Denetimin Ekonomik Analizi

Ülkemizde, yürürlükte bulunan 1982 Anayasası, 1984-2014 yılları arasında 18 defa, dar veya geniş çaplı, değişikliğe uğradı. Bu dönem boyunca, biri vekaleten olmak üzere toplam 7 Cumhurbaşkanı görevdeydi ve 3 Cumhurbaşkanı hiç Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası başvurusunda bulunmadı. Yine bu dönemde, 8 adet milletvekili genel seçimi yapıldı, 18 adet hükümet kuruldu, genel seçimlerle oluşan TBMM'nin üyeleri (Cumhurbaşkanları, ana muhalefet partileri ve milletvekilleri) 498 defa Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası başvurusunda bulundular. Bu çalışmanın kapsamına giren 419 adet iptal davası için 71 adet hâkim, 2.439 adet oylamada, 31.556 adet oy kullandı. Neticede, bu kararlarla Anayasa Mahkemesi; başta iktisadi, siyasi ve hukuki olmak üzere birçok alanda “etkili” bir kurumsal faktör olarak yer aldı.

Bahsi geçen etkinin ve kurumsal duruşun önemi nereden gelmektedir? Hukuk sisteminin veya daha özel ifadesiyle anayasa mahkemelerinin etkisi ve kurumsal duruşu hangi faktörlere bağlı olabilir? Bunları bilmek ve gelecekte anayasa mahkemelerinin nasıl davranacağını tahmin etmeye çalışmak, iktisadi birimler için ne anlam ifade eder? Bu ve benzeri soruların cevapları, Hukuk ve İktisat literatürü kapsamında, birçok ülke ve birçok dönem için çeşitli araştırmacılar tarafından sorulmuş ve cevaplar alınmıştır. Bu çalışma, bahsedilen soruları, iktisat bilimi çerçevesinde, Türk Anayasa Mahkemesi için araştırmaktadır.